Απολογισμός Συνεδρίου

 

Διεθνές Συνέδριο Ψυχικής Υγείας

«Από τη διαχείριση κρίσεων στις βιώσιμες μεταρρυθμίσεις»

 

 

 

 

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το διήμερο Διεθνές Συνέδριο Ψυχικής Υγείας «Από τη Διαχείριση Κρίσεων στις Βιώσιμες Μεταρρυθμίσεις», που έλαβε χώρα στο αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στις 3 και στις 4 Ιουνίου 2019 και συνδιοργανώθηκε από την υπο-ομάδα Αττικής για την Ψυχική Υγεία και την Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη και την IASC MHPSS Reference Group, με την υποστήριξη των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδος.

Στα στρογγυλά τραπέζια, του 2ημέρου, συζητήθηκαν μία σειρά από θέματα αναφορικά με την ανθρωπιστική ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και ζητήματα βιώσιμων πολιτικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της Ψυχικής Υγείας.

Το Συνέδριο συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της κοινωνίας των πολιτών αλλά και στελεχών του δημόσιου φορέα που ασχολούνται με θέματα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και διαχείρισης κρίσεων.

Τις εργασίες του συνεδρίου άνοιξε η πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Δρ. Χαρά Τζουβιάρα, καλωσορίζοντας καλεσμένους και ομιλητές.  Η κα Τζιουβάρα αναφέρθηκε στην εμπειρία των Γιατρών του Κόσμου σε θέματα ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης αλλά και στην κατάσταση στην Ελλάδα, όπως αυτή διαμορφώνεται σήμερα, για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. «Η Ελλάδα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης αναγκάστηκε να διαχειριστεί τις τεράστιες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές απελπισμένων ανθρώπων οι οποίοι εγκατέλειπαν τα σπίτια τους με τη βία προκειμένου να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τον λοιμό, αναζητώντας προστασία και υποστήριξη στην Ευρώπη. Οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι για τον πληθυσμό αυτό αλλά και για εκείνους που ανέλαβαν την παροχή υπηρεσιών είναι επιτακτικοί μέχρι και σήμερα ενώ το σύστημα πρόνοιας συνεχίζει να είναι πολύ περιορισμένο», δήλωσε.

 

 

 

Εκπρόσωποι του Ελληνικού Κοινοβουλίου, μέλη Διεθνών Οργανισμών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων,  εργαζόμενοι στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης και της ψυχικής υγείας, της διοίκησης υγειονομικών μονάδων και άλλων δομών, Έλληνες και διεθνείς φοιτητές αλλά και μέλη - εκπρόσωποι των προσφυγικών και μεταναστευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα, γέμισαν την αίθουσα Άλκης Αργυριάδης από νωρίς το πρωί προκειμένου να συμμετέχουν στο Συνέδριο

Η Γενική Διευθύντρια των Γιατρών του Κόσμου κα Ευγενία Θάνου, σημείωσε. «Δεν έχουμε συχνά την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε υψηλού επιπέδου συνέδρια τα οποία απευθύνονται σε μια ευρεία γκάμα επαγγελματιών του ανθρωπιστικού χώρου και αφορούν παράλληλα το θέμα της διαχείρισης κρίσεων».

Το Συνέδριο χαιρέτησε επίσης ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας στην Ελλάδα, κύριος Philip Leclerc ο οποίος αναφέρθηκε εν συντομία στις εξελίξεις στο προσφυγικό και στην πρόοδο που έχει επιτελεστεί, παρά τις προκλήσεις και τις δυσκολίες.

 

 

Ο κος Ιωάννης Μικρόπουλος, εκ μέρους του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αναφέρθηκε στη συνεργασία του Διεθνούς Οργανισμού με το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας καθώς και στην πρόσφατη έκθεση που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την υγεία των προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη. Ο κος Μικρόπουλος επικοινώνησε επίσης την πρόθεση του οργανισμού να εκδώσει παρόμοια αναφορά για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, τονίζοντας ταυτόχρονα το γεγονός ότι οι μετακινούμενοι πληθυσμοί -πρόσφυγες και μετανάστες- δεν είναι φορείς μικροβίων και ασθενειών αλλά αντίθετα, είναι οι κακές συνθήκες του ταξιδιού και της διαβίωσης σε προσφυγικούς καταυλισμούς, η στέρηση των βασικών δικαιωμάτων και της πρόσβασης σε υπηρεσίες στις χώρες υποδοχής που τελικά δημιουργεί προβλήματα φυσικής και ψυχικής υγείας σε αυτούς τους ανθρώπους.

Η εναρκτήρια ενότητα του Συνεδρίου ξεκίνησε με την παρουσίαση των κατευθυντήριων οδηγιών της IASC, οι οποίες εκδόθηκαν το 2007 και μεταφράστηκαν στα Ελληνικά φέτος από το κέντρο ημέρας Βαβέλ. Η παρουσίαση των κατευθυντήριων οδηγιών έγινε από τον Δρ. Fahmy Hanna, εκπρόσωπο του Τμήματος Ψυχικής Υγείας και Κατάχρησης Ουσιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καθώς και συμπροεδρεύων της IASC MHPSS Reference Group.

 

 

 

 

Στο πλαίσιο αυτής της ενότητας αναδείχθηκαν θέματα διαπολιτισμικής προσέγγισης, πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και προσαρμογής σε νέα δεδομένα. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της IASC για θέματα ψυχικής υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών πεδίων αναφοράς, απομυθοποιούν στερεότυπα αναφορικά με το τι θεωρείται ευημερία, «από-ιατρικοποιούν» το θέμα της ψυχικής υγείας και νόσου και καθορίζουν τα ελάχιστα ποιοτικά δεδομένα - στάνταρντς που οφείλει να έχει μια ολιστική και αποτελεσματική ψυχοκοινωνική παρέμβαση προκειμένου να επιφέρει καλό να μη βλάπτει τους δικαιούχους της ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της IASC είναι ένα νομικά δεσμευτικό κείμενο το οποίο προσυπογράφουν διάφορες κυβερνήσεις ανάμεσά τους και η κυβέρνηση της Ελλάδας.

Στην ενότητα συμμετείχαν επίσης ως εισηγητές η κα Παρασκευή Θεοφίλου, Γενική Διευθύντρια Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας και η κα Άντρια Σπυρίδου, συντονίστρια του MHPSS Working Group στη Συρία.  Την πρώτη θεματική ενότητα συντόνισε ο κος Γκιωνάκης, ψυχολόγος και Επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας Βαβέλ.

Το Συνέδριο συνεχίστηκε με μια ενότητα αφιερωμένη στο θέμα των διαπολιτισμικών προσεγγίσεων στον χώρο της ψυχικής υγείας. Οι  κος Joop De Jong, καθηγητής Διαπολιτισμικής και Διεθνούς Ψυχιατρικής του πανεπιστημίου UMC στο Άμστερνταμ, η κα  Δώρα Τσοβίλη, αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας στην Ελλάδα και η κα Christine Ogaranko υπεύθυνη προγραμμάτων Ψυχικής Υγείας του οργανισμού Open Society Foundation παρουσίασαν την εμπειρία τους από διαφορετικές χώρες, κρίσεις και πολιτισμούς σε μία συζήτηση που διήρκησε περίπου δύο ώρες και συζήτησαν με το κοινό του συνεδρίου διαφορετικές αντιλήψεις και πρακτικές αναφορικά με την ψυχική υγεία και την υγεία γενικότερα. Τα συμπεράσματα της ενότητας επικεντρώθηκαν στην κοινωνική διάσταση και τους κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας για πληθυσμούς που διαβιούν σε συνθήκες κρίσης και είναι εκτεθειμένοι σε πολλαπλούς κινδύνους, όπως π.χ. τα παιδιά. Τη συγκεκριμένη ενότητα συντόνισε η υπεύθυνη προάσπισης δικαιωμάτων των Γιατρών του Κόσμου κα Έλλη Ξένου. Η σημασία της συμμετοχής των εξυπηρετούμενων πληθυσμών, όπως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, στον σχεδιασμό παρεμβάσεων που τους αφορούν αλλά και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ανθρώπων αυτών αποτέλεσαν κομβικά θέματα που συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον του κοινού.

 

 

 

 

 

 

 

Η πρώτη μέρα του Συνεδρίου ολοκληρώθηκε με την διεξαγωγή παρουσιάσεων εκ μέρους της κοινωνίας των πολιτών κατά τις οποίες αναδείχτηκαν καλές πρακτικές και χρήσιμα συμπεράσματα. Την ενότητα αυτή συντόνισε ο συντονιστής προγραμμάτων μείωσης βλάβης κος Αλέξανδρος Αναστασίου.  

Η δεύτερη και τελευταία μέρα του Συνεδρίου άνοιξε με μια συζήτηση την οποία συντόνισε ο επιχειρησιακός διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου κος Αναστάσιος Υφαντής και αφορούσε το ζήτημα των πολιτικών αναφορικά με την ψυχική υγεία και των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων που πρέπει να λάβουν χώρα στην Ελλάδα.

Η κα Λένα Βερδελή, καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Columbia University, ο κος Heinz-Zenker, καθηγητής Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής και Πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Γερμανίας, ο κος Στέλιος Στυλιανίδης, καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου και ο κος Κωνσταντίνος Μοσχοβάκης, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, αναφέρθηκαν σε παραδείγματα άλλων χωρών και στην επίπλαστη επείγουσα διάσταση που η Ευρώπη έχει προσδώσει στο προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα. Παράλληλα δόθηκε έμφαση στον τρόπο που η Ελλάδα αντιμετωπίζει τα θέμα της ψυχικής υγείας των υπηκόων τρίτων χωρών αλλά και στις προκλήσεις, τις ελλείψεις, τους περιορισμούς και τις στρεβλώσεις του Ελληνικού συστήματος ψυχικής υγείας.

 

 

Τέλος, όσων αφορά την εγχώρια διάσταση της επείγουσας κρίσης, το παράδειγμα των καταστροφικών πυρκαγιών του περασμένου Ιουλίου στην Ανατ. Αττική,  χρησιμοποιήθηκε ως βάση στα πλαίσια της τελευταίας ενότητας του Συνεδρίου προκειμένου να αναδειχθούν θέματα αποτελεσματικής διαχείρισης κρίσεων και έγκαιρης προετοιμασίας των τοπικών κοινοτήτων να ανταποκριθούν σε αυτές. Ο κος Νίκος Παπαευσταθίου, Πρόεδρος του ΕΚΕΠΥ προλόγισε τη συγκεκριμένη ενότητα, παρουσιάζοντας τη δράση και τα μέτρα που υιοθετήθηκαν από το Υπουργείο αλλά και τις ελλείψεις, τα λάθη και τις δυσκολίες του Συντονισμού. Η καινοτόμα έννοια της ανθεκτικής πόλης (resilient city) προτάθηκε από τον Συντονιστή του τραπεζιού Δρ. Νικήτα Κανάκη ως μια νέα προοπτική προς την οποία έχει νόημα να κινηθούμε στο αστικό τοπίο των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών.

 

 

 

 

 

Όλοι οι άξονες του συνεδρίου, τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν καθώς επίσης και τα συμπεράσματα που εξήχθησαν αποτελούν μία πολύ σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν στη συνέχιση του εποικοδομητικού διαλόγου και της ανταλλαγής ιδεών, εμπειριών και γνώσεων με στόχο τη βελτίωση του συστήματος ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για τους ευάλωτους πληθυσμούς και τους ανθρώπους που υποφέρουν.

Ως Γιατροί του Κόσμου θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, τις οργανώσεις, τους συμμετέχοντες, τους ομιλητές καθώς επίσης και όλους τους εθελοντές που εργάστηκαν για την ομαλή διεξαγωγή του Συνεδρίου. 

 

 

 

 

 

 

Στοιχεία Επικοινωνίας

 

info@mdmgreece.gr

advocacy@mdmgreece.gr

(+30) 210 321 31 50